ولیمه
نمادهای سفره هفت سین، هفت توشه برای نو شدن
مفهوم نوروز همواره با سفره هفت سین گره خورده است.
تلاش برای هر چه با شکوه تر اجرا کردن تزئین سفره هفت سین یک امر لذت بخش است.
سمبل های موجود در سفره هفت سین در زمان ها و منابع مختلف تفاوت های محسوسی با هم دارند، اما شالوده اصلی این سمبل ها همواره ثابت بوده است.
در این میان تفسیر های زیادی برای معنای نماد های سفره هفت سین وجود داشته است.
عده ای آن را به فرشتگان هخامنشیان ربط می دهند، عده ای هم به بیان یک معنای ساده برای هر نماد بسنده کرده اند.
ما در این میان تلاش می کنیم تا نوعی دیگر به این سنت دلنشین نوروز نگاه کنیم.
اجزای معمول سفره هفت سین
در سفره هفت سین معمولا اجزایی وجود دارد که هر یک مفهوم خاص خودش را دارد.
هر چند تعداد این سمبل ها در منابع مختلف بیشتر از هفت عدد است.
سنجد به نوعی نماد عشق و محبت و زایندگی است.
سبزه که نماد حیات مجدد و نو شدن است.
سیر که نمایانگر سلامتی و تندرستی است.
سرکه نمادی از صبر و شکیبایی، به خاطر زمانی که باید برای درست کردن سرکه صبر کرد.
سمنو نشانگر باروری و آفرینندگی است، سنبل که نمادی از خود بهار است.
سیب که زیبایی را در ذهن تداعی می کند و سکه که بیانگر ثروت و رزق و روزی است.
هفت سین پلی میان عالم معنا و ظاهر
در تفسیری دیگر هفت سین از هفت سمبل نشات گرفته که می توان کلمه سین را کوتاه شده سینی، که حامل آن نشانه ها است، در نظر گرفت.
سه نشانه مربوط به عالم مادی، سه نشانه مربوط به عالم معنا و دنیای معنوی است و یکی از آن ها چیزی است که این دو را به هم گره می زند.
نشانه های دنیای مادی در هفت سین:
· سنگ که نمادی از ماده است
· سبزه سمبلی از عالم گیاه و حیات مجدد
· تخم مرغ که نشانه ای از قلمرو حیوانات و باروری است
نشانه های دنیای مادی در هفت سین:
· شمع که نشان دهنده نور وجود، انرژی و قدرت خالق است
· آینه که سمبل دامنه احتمالات است، که قدرت خالق هر چیزی را امکان پذیر می سازد
· ماهی که نشانه بی نهایت (آب) و حیات داخل آن (ماهی) است
نشانه ای که این دو عالم را به هم گره می زند:
· شراب که سمبل انسان، با یک ظرف یا شیشه به عنوان بدن (ماده) و شراب داخلش به عنوان روح است.
در این جا است که هدف اصلی هفت سین سنتی ایرانیان آشکار می شود.
جایی که انسان با نماد شراب در میان سنگ و شمع قرار می گیرد نشان دهنده این معنا است که انسان تنها برای تجربه محدودیت دنیای مادی به وجود نیامده است، بلکه بایستی آگاهی معنوی والاتری را نیز تجربه کند.
سوالی که در این جا پیش می آید این است که چرا ما هیچ گاه سنگ و یا شراب را در هفت سین مشاهده نکرده ایم.
سنگ که نشان دهنده جامعه مادی است جای خود را به سکه داده است که معمولا ازجنس طلا، یعنی با ارزش ترین ماده، ساخته شده است.
در مورد شراب هم می توان حدس زد که با ورود اسلام به ایران زمین و ممنوعیت شراب در این دین، این عنصر جای خود را به سرکه داده است.
پس تمام عناصر هم چنان در هفت سین سنتی ایرانیان وجود دارند منتهی به شکلی تغییر یافته اند تا توسط جامعه کنونی قابل قبول باشند.
قرآن و فال حافظ، میهمان های سفره هفت سین
ایران سالیان سال مورد تهاجم اقوام گوناگون بوده است.
با این حال همواره مفهوم و بنیاد سنت های خود را حفظ نموده و توانسته به خوبی فرهنگ خود را حفظ کند.
بعد از ورود اسلام به ایران قرآن به عنوان کتاب مقدس مسلمانان در میان هفت سین جای گرفت تا هفت سین ایرانیان، به هفت سین مسلمانان هم تبدیل شود.
بالطبع دیوان حافظ که حاوی اشعاری روحانی و معنوی است جای خود را در این سفره باز کرد، و سنت حافظ خوانی در شب عید به یکی از محبوب ترین سنت های نوروز بدل شد.
این نگاه نو به هفت سین نوروز شاید مقدمه ای برای نگاه نو به زندگی باشد.
