گنجنامه
سنگنبشتههای گنجنامه نوشتارهایی از دوران داریوش و خشایارشای هخامنشی است که بر دل یکی از صخرههای کوه الوند در فاصله ۵ کیلومتری غرب همدان و در انتهای درهٔ عباسآباد حکاکی شدهاست.
کتیبهها هر کدام در سه ستون ۲۰ سطری به زبانهای پارسی باستان، عیلامی و بابلی نو نوشته شدهاند.
متن پارسی باستان در سمت چپ هر دو لوح جای گرفتهاست و پهنایی معادل ۱۱۵ سانتی متر دارد.
متن عیلامی در وسط هر دو کتیبه نوشته شده و متن بابلی نو در ستون سوم قراردارد.
این کتیبهها از دیرباز نامهای گوناگونی را بر خود گرفتهاست، تا سده ششم (ه) از جمله «سنگ نبشته – نبشت خدایان – دادمهان یا دادبهان – تنبابر -ینبابر-ببنایه- کتیبههای الوند – جنگ نامه و گنجنامه»خوانده میشده است.
که دو نام «جنگ نامه و گنجنامه» در سده های اخیر مسطلح بوده است.
دکتر محمد معین با قید احتمال آن را به صورت اسم مرکب «بنیاد هرمز دادمهان»نیز نامیده است.
در خصوص وجه تسمیه گنجنامه میتوان گفت: گنجنامه در زبان پارسی به معنای حکایت و داستان گنج است و عموم مردم را تصور بر این بودهاست که راز گنجی نهان را در این کتیبهها نگاشتهاند و به نظر میرسد واژهٔ جنگ نامه نیز تحت تاثیر ذهنیتی که از جنگ و جنگاوری شاهان گذشته در سر مردم بوده، یا
سنگ نبشتههای باستانی گنجنامه در جنوب غربی همدان به فاصله پنج کیلومتری محل فعلی شهر، در انتهای دره سرسبز و خرم عباس آباد و در ابتدای مسیر جادهای که همدان را به تویسرکان و غرب کشور مرتبط میسازد و روی یکی از صخرههای الوند واقع شدهاست.
این جاده همان ره کاروان رویی است که در عهد هخامنشیان هم وجود داشته و داریوش و خشایارشا با لشگریان وهمراهان خویش از آن عبور میکرده اند.
از آنجا که این مسیر در عهد هخامنشیان یکی از شعبات اصلی راه باستانی شاهی بوده که از دامنه الوند، هگمتانه (پایتخت تابستانی هخامنشیان) را به بابِل در مرکز میانرودان مرتبط میساخت، از راههای پر رفتوآمدی و امن دوران باستان به شمار میرفت.
بعلاوه این راه به جهت ختم به بابِل، راه مقدسی نیز محسوب میشد.
به همین دلیل مکان مناسبی بود تا شاهان این دودمان با ایجاد سنگ نگاشته، باورها و اندیشهها پاکشان و همچنین بزرگی و عظمت نیاکان خود را به رهگذران گوشزد نمایند.
موقعیت صخره(سنگ) خارا طوری است که روی سنگ نبشته ها درست به سوی مشرق است؛ فرو رفتگی ها به شکل مربع مستطیل به طول ۲/۹متر وعرض ۱/۹ متر و به گودی ۳۰ سانتی متر است.
این دو لوح تاریخی هر کدام به سه زبان پارسی قدیم ,بابلی و عیلامی قدیم نقر گردیده است.
متن پارسی در سمت چپ هر یک از دو لوح مزبور نوشته شده و پهنای آن قریب به ۱/۱۵ است.
متن بابلی در هر دو لوح در وسط نوشته شده و عرض آن کمتر از متن پارسی است و متن عیلامی در هر دو لوح در طرف راست قرار دارد و پهنای آن از متن بابلی هم کمتر است.
لوح طرف چپ کمی بالاتر در سنگ کوه کنده شده بنام داریوش کبیر است و لوح سمت راست مختصری پایین واقع گشته بنام خشایارشا میباشد.
هر یک از متنهای سه گانه در هرکدام از دو لوح مشتمل بر بیست سطر بوده ,مضمون هر دو کتیبه در هر سه متن یکی و مشترک است که به خط میخی نگاشته شده است.
در اطراف دو لوح مزبور سوراخهای منظمی بر سنگ کوه دیده میشود که میرساند این دو نوشته تاریخی در عهد قدیم ظاهراً درها و پوش فلزی قرار داشته و آنهارا از گزند باد و باران و آفتاب و غیره حفظ مینموده است.
مجموعه تله کابین گنجنامه:
مجموعه تفریحی، توریستی و ورزشی تله کابین گنجنامه همدان در میدان گنجنامه و در ۵ کیلومتری شهر همدان و در مجاورت کتیبههای کهن و آبشار گنجنامه واقع شده است.
آب و هوای مطبوع کوهستان، دره فرح بخش الوند و چشم انداز زیبای دشت میشان جذابیتی را پدید آورده که گردشگران داخلی و خارجی را به خود جذب می نماید.’ این پروژه عظیم تحولی در در گردشگری ایران است که تمامی امکانات یک گردشگر، اعم از تفریحی، ورزشی، اقامتی و حتی آموزشی را فراهم می کند.
امکانات خاص هیجان انگیز ورزشی نظیر سکوی پرش بانجی جامپینگ، کابل پرواز تیرول، دیواره سنگ نوردی، پیست تریال، تعادل هوایی(رنجر)، سالن بولینگ، پیست اسکی، پیست سورتمه سواری و … به همراه امکانات و خدمات ویژه تفریحی شامل خط تله کابین ، کافی شاپ و رستورانهای متنوع، شهربازی سرپوشیده، باغ گیاهان … و پارکینگهای روباز و سر پوشیده قابلیت حضور گردشگران را در بهترین شکل فراهم نموده است.