کاخ موزه نیاوران

کاخ موزه نیاوران

مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ موزه نیاوران واقع در شمال شهر تهران و متعلق به دوره های قاجار و پهلوی می باشد.

کاخ نیاوران در باغ بزرگی به مساحت تقریبی ۱۱ هکتار احداث گردیده که در گذشته قصر اختصاصی پهلوی بوده و امروزه به عنوان میراث ملی و تاریخی به موزه بدل گشته است.

کاخ نیاوران، واقع در گوشه شمال شرقی باغ نیاوران، کاخ اصلی در مجموعه نیاوران به حساب می‌آید که در میدان شهید باهنر تهران واقع شده است.

عملیات احداث این کاخ به دستور محمدرضا پهلوی در سال ۱۳۳۷آغاز گردید و با وقفه‌ای که در ساخت آن پیش آمد در سال ۱۳۴۶ به اتمام رسید.

در زمان فتحعلیشاه قاجار کاخ کوچکتری در محل فعلی کاخ نیاوران قرار داشت که در زمان محمدرضا پهلوی تخریب و کاخ نیاوران بجای آن ساخته شد.

تاریخچه ی مجموعه فرهنگی تاریخی کاخ نیاوران

کاخ نیاوران محل سکونت مجلل پادشاهان دوره های قاجار و پهلوی است.

کاخ نیاوران به دستور فتحعلی شاه در کنار روستایی با نام «گُرده وی» یا «گُرده به» که در نیاوران امروز قرار داشت احداث شده بود.

به این علت که باغ ییلاقی فتحعلی شاه در نیزار ایجاد شد آن را «نی آوران» نامیدند که بعدها با نام «نیاوران» مشهور گشت.

محمدشاه نیز در همین باغ بنای کوچک و ساده ای بنا کرد و به دنبال او ناصرالدین شاه قاجار «کاخ صاحبقرانیه» را در این باغ احداث نمود.

کوشک احمدشاهی آخرین بنایی است که در دوران قاجار در باغ نیاوران بنا نهاده شد.

پس از دوره ی قاجار، در زمان حکومت پهلوی دوم، کاخ نیاوران با شیوه ای مدرن ایجاد گردید و محل سکونت خاندان پهلوی شد.

نیروهای انقلابی این کاخ را در سال ۱۳۵۷ تسخیر نمودند و در سال ۱۳۶۰ به وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تحویل داده شد.

در سال ۱۳۶۵ کاخ موزه نیاوران برای اولین بار افتتاح گردید.

پس از آن در سال ۱۳۶۸ مرکز آموزش عالی میراث فرهنگی در محل مدرسه اختصاصی راه اندازی شد و یکسال بعد فضاهای جانبی آن به عنوان خوابگاه پسران مورد استفاده قرار گرفت.

در سال های بعد موزه جهان نما (۱۳۷۶)، کاخ صاحبقرانیه و موزه حوضخانه (۱۳۷۷)، کوشک احمدشاهی (۱۳۷۹)، کتابخانه سلطنتی (۱۳۸۳) و موزه خودروهای اختصاصی (۱۳۹۱) نیز در معرض بازدید عموم قرار گرفت.

 

این بنا با مساحتی در حدود ۹۰۰۰ مترمربع در دو طبقه و یک نیم طبقه احداث و در ابتدا به عنوان محلی برای پذیرایی میهمانان خارجی در نظر گرفته شد، اما پس از پایان ساخت به محل سکونت محمدرضا پهلوی و خانواده‌اش اختصاص یافت.

طراح بنا محسن فروغی بود که طرح خود را بیشتر از معماری ایرانی و تلفیقی از هنر پیش و پس از اسلام الهام گرفته بود.

همچنین گچبری توسط استاد عبداللهی، آینه‌کاری توسط استاد علی‌اصغر و کاشی‌کاری نمای خارجی توسط استاد ابراهیم کاظم‌پور انجام شده است.