امامزاده جعفر

امامزاده جعفر

آرامگاه امامزاده جعفر الخواری فرزند بلافصل موسی کاظم (امام هفتم شیعیان) و برادر علی بن موسی الرضا (امام هشتمشیعیان)، عالم و زاهد که صحن وی در شهرستان پیشوا و ۴۵ کیلومتری جنوب شرقی تهران قرار دارد.

شخصیت و زندگی:

امام زاده جعفر بن موسی الکاظم که وی را «خواری» و اولاد او را «خواریون» نیز می‌خوانند، پس از رشد و نمو در خاندان محمدی، به یاری برادرشعلی بن موسی الرضا (ع) پرداخت.

مرگ:

پس از آنکه حضرت امام رضا دعوت مأمون الرشید را پذیرفت و از مدینه راهی شهر طوس شد، وی نیز با کاروانی به سرپرستی خود و با فرزندان و فرزندزادگان موسی کاظم همچون ابراهیم و ابوالجواد از بغداد به ولایت خراسان عزیمت کرد.

در میانه راه به ناحیه «ساوجبلاغ» رسیدند و پس از درگیری با سپاهیان مأمون، حسن بن موسی الکاظم کشته شده و برخی دیگر از همراهانش، زخمی شدند و پس از این پیکار با فرارسیدن شب، همگی در اطراف این منطقه پراکنده شدند.

جعفر بن موسی الکاظم که در منطقه ساوجبلاغ در حین دفاع مجروح شده بود، در روستای «سناردک» شهرستان پیشوا، در منزل جلال‌الدین نام (شاید همین شهیدگاه فعلی باشد) بر اثر شدت جراحات وارده در تاریخ ۱۵ جمادی‌الثانی سال ۲۱۷ هجری قمری درگذشت و در گورستان محل، دفن شد.

بقعه امامزاده جعفر بن موسی الکاظم در زمان سلطنت شاه طهماسب صفوی ساخته شده و محراب داخلی حرم در قسمت جنوب بنای بقعه قرار دارد؛ ازاره داخلی مقبره تا ارتفاع ۱٫۵ متری با کاشی‌های معرق فیروزه‌ای، مشکی، زرد و سفید بر زمینه لاجوردی با نقوش تزیینی اسلامی تزئین شده و در اواخر دوران پهلوی، بالای ازاره داخل حرم و گنبد نیز به طور کامل، آینه‌کاری شده‌است.

ضریح این مقبره در وسط گنبد خانه بر روی پایه‌ای ۳۰ سانتیمتری از سنگ مرمر سبز رنگ قرار دارد و از جنس طلا و نقره‌است که با میناکاری تزیین شده و کتیبه‌های آن با خط ثلث و نستعلیق نوشته و در سال ۱۳۷۱ هجری شمسی ساخته و نصب شده است؛ در پایان کتیبه‌ای که روی درب ضریح سابق مرقد مطهر موجود است، تاریخ سال ۹۴۴ هجری قمری حک شده و در پایین کتیبه داخل حرم که به خط ثلث است، نام شاه طهماسب صفوی و تاریخ ۹۵۶ هجری قمری ثبت شده‌است.

گنبد این بنا که از جمله آثار ارزشمند معماری مذهبی ایران است، دارای ۲۱ متر ارتفاع و ۹٫۵ متر قطر است که به شیوه دو پوش ساخته شده و فاصله بین پوش اول و دوم آن هفت متر است و بر روی پایه شانزده ضلعی با هشت پنجره است که چهار پنجره آن دارای شیشه رنگی است.

کاشی‌های فیروزه‌ای قسمت خارجی گنبد، با نقوش هندسی و کتیبه‌هایی به خط ثلث و نستعلیق و کوفی بنایی تزیین شده و علاوه بر جنبه تزیینی، دارای نقش عایق برای حفاظت از برف و باران است که در سال ۱۳۵۴ توسط سازمان ملی حفاظت آثار باستانی مرمت و تعمیر شده‌است.

ایوان زیبای غربی صحن این بنا در سال ۱۲۲۷ هجری قمری با دستور فتحعلی شاه قاجار در هنگام تعمیرات بنا اضافه شد که ابعاد آن ۷× ۸٫۲۰ متر است و کف و ازاره آن تا ارتفاع ۱٫۵ متری، در سال‌های اخیر با سنگ مرمر پوشانده شده و پوشش سطح ایوان به وسیله گچ، سفیدکاری و در قسمت طاق، به صورت رسمی بندی تزیین شده است؛ طاق ایوان به شکل جناغی ساخته شده و از پاکار قوس طاق، کتیبه‌ای به خط نستعلیق سفید بر روی ۵۰ لوح و ۴۵۰ قطعه کاشی لاجوردی وجود دارد که مشتمل بر ۲۵ بیت شعر از فتحعلی‌خان صبا است و هر مصرع آن درون کادری مشخص نوشته شده و فواصل بین کادرها را با کاشی‌های زرد و سبز و طرح‌های گل و برگ پُر کرده‌اند؛ بر روی آخرین کاشی از کاشی‌های مذکور که از نوع کاشی خشتی زمان قاجاریه‌است، تاریخ تعمیر بنا به سال ۱۲۲۷ هجری قمری حک شده‌است.

در گذشته و حال، از صحن این مکان به عنوان قبرستان استفاده می‌شود، ولی قبور به صورت همسطح ساماندهی شده و همانند حیاط صحن‌های سایر امامزادگان و مساجد مناطق مختلف ایران، در وسط سطح صحن، یک حوض زیبا و بزرگ قرار دارد.