پنج‌شنبه 9 فروردین 1403
تاریخچه جشن نوروز در ایران، نو شدنی به قدمت تاریخ

تاریخچه جشن نوروز در ایران، نو شدنی به قدمت تاریخ

تاریخچه جشن نوروز در ایران، نو شدنی به قدمت تاریخ

جشن نوروز

جشن نوروز ایران زمین یکی از قدیمی ترین مراسم هایی است که در دنیا برگزار میشده است. قدمت این جشن به 4000 سال می رسد و این موضوع که اصل و روح این مراسم هنوز پابرجا است جزو افتخارات ایرانیان محسوب می شود. دلیل این امر هجوم انواع و اقسام فرهنگ ها به ایران و حوادثی است که در طول تاریخ در ایران رخ داده است. برخورد هر فصل از تاریخ با جشن باستانی نوروز قابل توجه است. تلاش داریم تا مروری گذرا بر این سیر تاریخی داشته باشیم.

ریشه های تاریخی نوروز

پیدایش جشن نوروز به زمان پیامبر باستانی ایرانیان، زرتشت، بر می گردد. بسیاری از شواهد نشان که در زمان هخامنشیان مراسم نوروز با شکوه هرچه تمام تر در ایران برگزار میشده است. حتی گفته می شود که تخت جمشید برای برپایی جشن های نوروزی ساخته شده است، این مساله اهمیت جشن نوروز در میان ایرانیان را نشان می دهد. در این دوران یکی از موبدان معبد با جامی از می به استقبال پادشاه می آمده است.

تاریخچه جشن نوروز در ایران، نو شدنی به قدمت تاریخ

نوروز در دوران ساسانیان

جشن نوروز در این زمان نیز هم در میان مردم عادی و هم در بارگاه پادشاه بسیار با شکوه برگزار می شد. در این زمان پادشاه بهترین لباس خود را می پوشید و به تنهایی در دربار حاضر می شد. بعد از این کسی را که او همه فرخنده پی می دانستند به استقبال پادشاه می رفت. سپس خواص و اشراف دربار همراه با هدایای فراوان نزد او می آمدند. شاه نیز برای آن ها و همچنین برای مردم هدایای مخصوص جشن نوروز تقدیم می کرد. البته این هدایا با توجه به درجه افراد اهدا می شد. رسم های زیادی در دوران ساسانیان رواج داشته است. از جمله آن رسم های می توان به روشن کردن آتش در شب نوروز اشاره کرد، که شاید چهارشنبه سوری برگرفته از همین رسم باشد. رسم دیگر آب پاشیدن به یکدیگر در صبح نوروز بود. رسم دیگر آن دوران هدیه دادن شکر به یکدیگر بوده است.

آیا عشق افسانه ای وجود دارد؟

نوروز در دوران ساسانیان

نوروز بعد از اسلام

نوروز بعد از ورود اسلام به ایران به نوعی با آن همراه شد. بسیاری از آیین های نوروزی رنگ و بوی اسلامی گرفت. قرآن به عضو ثابت سفره هفت سین بدل شد. پیامبر اسلام همواره نوروز را تایید می کرد، حتی معصومین هم عید نوروز را یکی از بهترین جشن ها می دانستند. هر چند در دوران خلفای اربعه جشن نوروز کم رنگ شد اما باز هم مردم ایران این سنت باستانی را حفظ کردند. در دوران عباسیان نوروز با شکوه خاصی جشن گرفته می شد و گاها بعضی از خلفا شخصا در مراسم نوروز حضور پیدا می کردند. البته در بعضی منابع دلیل برگزاری نوروز را به دریافت خراج نوروزی نسبت می دهند. هر ساله در هنگام جشن نوروز هدایایی از طرف ایران زمین برای خلفای عباسی فرستاده می شد.

نوروز بعد از اسلام

نوروز در دوران صفویان

دوران صفوی به نوعی با شکوه ترین دوران برگزاری جشن عید نوروز است. در این دوران عید نوروز 8 شبانه روز ادامه پیدا می کرد. آغاز سال جدید با شلیک توپ در جای جای کشور اعلام می شد. ستاره شناسان با اصطرلاب و بهترین لباس های خود به دربار پادشاه می رفتند تا زمان دقیق نوروز را اعلام کنند. مراسم جشن و سرور و آتش بازی در پایتخت در تمامی روزهای نوروز ادامه داشت. خواص و عوام با هدیه هایی به کاخ سلطنتی آمده تا با پیشکش کردن هدایا جشن نوروز را به شاه تبریک بگویند. یکی از رسومات نوروز رفتن به دیدار عالمان دینی و علمی بود.

نوروز در دوران صفویان

نوروز در دوران قاجار و پهلوی

در دوران قاجار و پهلوی به مدت 15 شبانه روز عید نوروز اعلام و تعطیل رسمی اعلام می شد. شاهان قاجار بعد از تحویل سال به زیارت می رفتند. مراسم خاص و با شکوهی در کاخ سلطنتی برگزار می شد و به همه درباریان در کیسه های مخصوصی عیدی داده می شد. صله ارحام و زیارت اهل قبور از مراسمات عادی در هنگام عید نوروز محسوب می شد.
در پایان بازخوانی قسمتی از متن دکتر علی شریعتی درباره نوروز خالی از لطف نیست:
((و ما در این لحظه در این نخستین لحظات آغاز آفرینش نخستین روز خلقت، روز اورمزد، آتش اهورایی نوروز را باز بر می افروزیم و درعمق وجدان خویش، به پایمردی خیال، از صحراهای سیاه و مرگ زده قرون تهی می گذریم و در همه نوروزهایی که در زیر آسمان پاک و آفتاب روشن سرزمین ما بر پا می شده است با همه زنان و مردانی که خون آنان در رگ هایمان می دود و روح آنان در دل هایمان می زند شرکت می کنیم و بدین گونه، بودن خویش، را به عنوان یک ملت در تند باد ریشه برانداز زمان ها و آشوب گسیختن ها و دگرگون شدن ها خلود می بخشیم و در هجوم این قرن دشمنکامی که ما را با خود بیگانه ساخته و خالی از خوی برده رام و طعمه زدوده از شخصیت این غرب غارتگر کرده است، در این میعاد گاهی که همه نسل های تاریخ و اساطیر ملت ما حضور دارند با آنان پیمان وفا می بندیم امانت عشق را از آنان به ودیعه می گیریم که هرگز نمیریم و دوام راستین خویش را به نام ملتی که در این صحرای عظیم بشری ریشه، در عمق فرهنگی سرشار از غنی و قداست و جلال دارد و بر پایه اصالت خویش در رهگذر تاریخ ایستاده است بر صحیفه عالم ثبت کنیم .))

چطور هزینه‌های مهمانی‌های خانوادگی را کاهش دهیم؟

بهرام درویش

درباره‌ی تیم تولید محتوای ولیمه

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *